Vazhdimi i EuroPride 2022 - fokusimi në dhunën kundër aktivistëve dhe marshimin që më në fund ishte vetëm një 'shoqërim i demonstruesve në një koncert'

Ana Brnabiq

Kryeministri i Serbisë

Jadranka Joksimoviq, Ministre e Serbisë për Integrimin Europian

Aleksandar Vulin, Ministër i Brendshëm i Serbisë

Gordana Comic, Ministre Serbe për të Drejtat e Njeriut dhe të Pakicave dhe Dialogun Social

Cc: Emanuele Giaufret, Shef i Delegacionit të BE-së në Serbi

Tobias Flessenkemper, Shef i Zyrës së Këshillit të Evropës në Beograd

Bruksel, 29 shtator 2022

Tema: Vazhdimi i EuroPride 2022 - fokusimi në dhunën kundër aktivistëve dhe marshimin që më në fund ishte vetëm një 'shoqërim i demonstruesve në një koncert'

I nderuar Kryeministër,

Të nderuar ministra,

Më 31 gusht, ne i shkruam Presidentit, Kryeministrit dhe qeverisë së Serbisë duke kërkuar një zgjidhje kompromisi për të pritur marshimin Euro -Pride 2022, në bashkëpunim me organizatorët[1]. Hezitimi dhe mesazhet kontradiktore rreth marshimit rezultuan në mos garantimin e lirisë së tubimit dhe dhunën rreth tij. Prandaj ndihemi përgjegjës për të arritur edhe një herë për të nxjerrë në pah disa pikëpamje të cilat i konsiderojmë të rëndësishme.

1. Dhuna ndaj aktivistëve

Jemi të vetëdijshëm se janë bërë përpjekje të mëdha për sigurimin e Beogradit për të mundësuar që ai të jetë i sigurt për aktivistët dhe pjesëmarrësit e Euro-Pride. Ne pamë qindra oficerë policie të pajisur me mjete të gatshëm për të shuar tentativat për dhunë. Megjithatë, ne jemi të shqetësuar për urrejtjen dhe dhunën sistematike dhe fobike ndaj LGBTI që ishte e pranishme si në debate ashtu edhe në rrugët përreth marshimit, një problem sistemik që duhet trajtuar nga qeveria.

Prandaj, ne duhet të ngremë një çështje të dhunës homofobike që ende po ndodh. Siç na raportohet, 7 aktivistë shqiptarë janë sulmuar dhunshëm kur po dilnin nga koncertet e Euro-Pride. Mes tyre ishte Xheni Karaj dhe Arbër Kodra, ky i fundit ka marrë plagët më të rënda. Kur u larguan nga parku, aktivistët kërkuan që policia ti shoqëronte në hotelin e tyre aty pranë, por u tha nga zbatuesit e ligjit se ishin të sigurt. Rreth 100 metra larg prezencës së policisë, ata u përballën me një grup prej 10 huliganësh, të cilët kapën njërin prej tyre dhe i sulmuan dhunshëm me grushte në kokë dhe duke i goditur me shishe. Disa nga aktivistët ndërhynë për të ndaluar sulmin, por nga ana tjetër u sulmuan edhe ata gjithashtu. Ndërkohë, dy nga aktivistët vrapuan drejt policisë duke kërkuar ndihmë, por efektivët nuk reaguan. Vetëm pas ndërhyrjes së një polici të policisë rrugore pak minuta më vonë ka ndërhyrë edhe policia për të shpërndarë huliganët.

2 prej aktivistëve u dërguan në Urgjencë me ambulancë dhe për fat nuk pësuan trauma të rënda fizike – theksojmë këtu se trauma psikologjike e sulmit luan një rol monumental. Policia më pas shoqëroi të gjithë aktivistët drejt një hoteli dhe shënoi në deponimet e tyre motivin e krimit të urrejtjes. Aktivistët nuk mbanin shenja të dukshme, kështu që nga afërsia me koncertin e Krenarisë dhe konteksti në të cilin ndodhi, supozohet në mënyrë të sigurt se sulmi ishte një krim i paramenduar urrejtjeje - huliganët gjithashtu këndonin këngë nacionaliste dhe në mënyrë aktive në kërkim të objektivave.

Dëshirojmë të theksojmë se raste të tilla ngrenë pyetje përkatëse në lidhje me rolin proaktiv të policisë në rrethana të tilla, pse forcat e rendit nuk arritën menjëherë dhe pse kaq shumë huliganë u lejuan të bredhin të lirë në rrugët pranë koncerteve të Euro-Pride. Prandaj, ne kërkojmë veprimin tuaj të plotë dhe të shpejtë për të siguruar që një hetim të zhvillohet për të sjellë autorët para drejtësisë dhe për të siguruar që ata të ndiqen penalisht në përputhje me rrethanat. Në Serbi, ngjarje të tilla si këto konsiderohen krime të urrejtjes sipas ligjit – ju lutemi sigurohuni që ato të gjykohen në përputhje me rrethanat. Për më tepër, ne do të dëshironim të rekomandonim që qeveria serbe të punojë në mënyrë aktive me zyrën e Këshillit të Europës në Serbi, si dhe me delegacionin e BE-së, për të adresuar problemin sistemik të krimit të urrejtjes dhe dhunës fobike LGBTI. Ne jemi të shqetësuar se, pas trajtimit të Euro Pride në javët e fundit, këto ngjarje mund të rriten.

2. 'Marshimi' i Krenarisë ishte i ligjshëm dhe megjithatë u ndalua, dhe çfarë do të thotë kjo për të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit

Përveç kësaj, ne do të donim të kufizohemi te "marshimi Euro-Pride" aktual. Ndërkohë që ne e kuptojmë se konteksti në Serbi është i vështirë për momentin, ne do të donim të veçonim dy pika kontradiktore: 1) Organizatorët e Krenarisë morën një dokument ligjor nga policia ku forcat e rendit pranojnë koncertin dhe rrugën e marshimit; megjithatë 2) marshimi, siç pretendonte vetë qeveria me zërin e Ministrit të Brendshëm, ‘nuk u zhvillua kurrë’.

Në fakt, Ministri i Brendshëm tha publikisht “nuk do të tolerojmë asnjë dhunë në rrugët e Beogradit, më shumë se marshime ilegale[2]” dhe “Ministria e Punëve të Brendshme nuk u dorëzua para presioneve të fuqive të mëdha të Perëndimit [3]”. Ne ishim dëshmitarë të një përpjekjeje për të mbajtur larg dy audienca të ndryshme: atë ndërkombëtare dhe atë kombëtare, por të drejtat e njeriut nuk arritën të kenë përparësi ndaj asnjërit. Sipas Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut dhe jurisprudencës së Gjykatës, Serbia ishte e detyruar të mbronte lirinë e tubimit paqësor duke lejuar këtë marshim dhe të mbronte demonstruesit gjatë gjithë kohës, duke garantuar sigurinë e të gjithëve. Në vend të kësaj, ajo mbolli dyshime me autorizimin/ndalimin e shkatërrimeve, rrugën dhe rrjedhimisht e pa ndjenjat anti-LGBTI të shtyra përmes deklaratave nxitëse. Serbia dështoi në detyrimet e saj sipas KEDNJ-së, e cila lidhet drejtpërdrejt me sundimin e ligjit - pa siguri juridike, dhe pa sundim të ligjit. Ne si eurodeputetë do të sigurojmë që këto zhvillime dhe dështimi për të garantuar lirinë e tubimit të njihet në raportin e ardhshëm të anëtarësimit.

Në përfundim duam të theksojmë sa vijon: Kryeministri tha të shtunën: “Euro Pride nuk është masë në procesin e anëtarësimit; nuk ka të bëjë me atë faktin se nëse ndodh Marshi i Krenarisë, Serbia do të përparojë drejt anëtarësimit, apo nëse jo, Serbia do të kthehet mbrapsht në pranim; Euro Pride është për Serbinë dhe qytetarët e saj”. Fatkeqësisht, këto fjalë nuk u realizuan, sepse debati për ligjshmërinë e marshimit mbeti - ajo që është më shqetësuese është mungesa demokratike e këtij procesi: ky marshim nuk përmbushi rrugën e planifikuar fillimisht, përjetoi dhunën për herë të parë në vite. Krijoi pasiguri ligjore në atë që ishte një ngjarje tashmë e pranuar shoqërore dhe përmbysi në mënyrë shqetësuese përparimin në të drejtat LGBTI. Ka arsye për shqetësim që ne besojmë se kërkojnë një diskutim më të gjerë brenda qeverisë se si Serbia dëshiron të pozicionohet kundrejt qytetarëve të saj LGBTIQ dhe më shumë për të drejtat e njeriut. Prandaj, ne do të mirëpresim gjithashtu një mundësi për të diskutuar me autoritetet se si të sigurohet që, në vitet e ardhshme, angazhimet për të drejtat e njeriut dhe acquis të BE-së të mund të respektohen plotësisht.

Sinqersisht,

Marc ANGEL, Co-Chair, LGBTI Intergroup (S&D, Luxembourg)

Terry REINTKE, Co-Chair, LGBTI Intergroup (Greens-EFA Vice-President, Germany)

Fabio Massimo CASTALDO, Vice-President, LGBTI Intergroup (Non-attached, Italy)

Pierre KARLESKIND, Vice-President, LGBTI Intergroup (Renew Europe, France)

Malin BJÖRK, Vice-President, LGBTI Intergroup (The Left, Sweden)

Maria WALSH, Vice-President, LGBTI Intergroup (EPP, Ireland)

Michal ŠIMEČKA (Renew Europe, Slovakia), EP Vice-President

Heidi HAUTALA (Greens-EFA, Finland), EP Vice-President

Alice KUHNKE (Sweden), Greens/European Free Alliance Vice-President

Kira PETER-HANSEN (Denmark), Greens/European Free Alliance Vice-President

Marisa MATIAS (Portugal), The Left Vice-President

Anja HAZEKAMP (The Left, Netherlands)